Medya uyuşturucu haberlerini nasıl görüyor? Nasıl görmeli?

Sağlık Muhabirleri Derneği (SMD) Genel Başkanı Yusuf Ziya Erarslan, uyuşturucuyla mücadele etmek, gençleri bilgilendirmek ve bu konudaki duyarlılığı artırmak için medya mensuplarının desteğine büyük ihtiyaç olduğunu vurgulayarak, haberde kullanılan anlatım dilinin önemine dikkati çekti.

Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde bu yıl 2.’si yapılan Sağlık İletişim Sempozyumu’nda, ‘’Medyada Uyuşturucu Haberleri’’ başlıklı bir sunum yapan Erarslan, şunları kaydetti:

Risk Giderek Büyüyor! ‘’Sentetik uyuşturucu kullanımı dünya genelinde gün geçtikçe artıyor. Uyuşturucu kullanımı Avrupa ülkelerinin çok gerisinde olsa da Türkiye için de risk giderek artıyor. Türkiye'nin uyuşturucu raporunda, uyuşturucu kullanımı ve bağımlılığının 2014 yılında yüzde 17 arttığına dikkat çekildi. Son dönemlerde gündeme gelen bonzai kullanımı ise yüzde 38 arttı. Raporda, 2014 yılında 648 kişinin doğrudan veya dolaylı olarak uyuşturucuya bağlı hayatını kaybettiği yer alırken bir diğer korkunç gerçek ise 13 yaşında bir çocuğun uyuşturucudan ölmesi... Uyuşturucu bağımlılığı ile mücadele etmek, gençleri bilgilendirmek ve bu konudaki duyarlılığı artırmak için 2014 yılında Başbakanlık genelgesiyle ilgili tüm kamu kurumlarının bir araya geldiği bir platform oluşturuldu. Bu platform, uyuşturucuyla mücadelede biz medya mensuplarının desteğine kuşkusuz büyük ihtiyaç duyuyor.

Haberlerde Uyuşturucu Kullanan Kişilerle İlgili Yapılan Tasvirler - Uyuşturucu kullanan kişiler haberlerde genellikle “tehlikeli meczuplar” olarak resmediliyor. - Edilgin konumdaki bağımlıların toplum ve aileleri için tehlike unsuru olduğu sıklıkla vurgulanıyor. - Oysa bu kişilerin de birer birey olduğu ve isterlerse bu durumdan kurtulabileceği mesajı haberlerde daha sık işlense bağımlıların toplumsal konumu değişebilir ve tedaviye rağbet artabilir. Nelere dikkat edilmeli? - Uyuşturucu bağımlıları için ‘kurban’, ‘batağa saplanmış’, ‘esiri olmuş’, ‘tuzağa düşmüş’ gibi nitelemeler yerine; ‘bağımlı’, ‘tedaviye ihtiyaç duyan’, ‘uyuşturucu kullanan’ ifadeleri kullanılmalı. - Uyuşturucu kullanıcılarının onurunu kıracak ve itibarını zedeleyecek ifadeler kullanmamaya;

- Uyuşturucu kullanıcıları; sarhoş, tinerci, esrarkeş, hapçı, eroinman vb. ifadelerle tanımlanmamalı. Haberlerde kişinin uyuşturucu etkisi altında bilinçsizce sergilediği davranışlara ilişkin görüntüler verilmemeli. - Haber kurgusunda abartıdan kaçınılmalı. - Uyuşturucu bağımlıları ile ilgili şok etkisi yaratacak dramatik görüntüler, abartılı tekrarlar ile haberle ilgisi olmayan stok görüntülerin kullanımından kaçınılmalı.

MEDYA UYUŞTURUCU HABERLERİ NASIL VERMELİ? - Uyuşturucu kullanımını normalleştiren ve özendiren tasvirlerden kaçınmaya; - “Uyuşturucu alışkanlığı”, “uyuşturucu tutkusu”, “keyif verici madde”, “altın vuruş” gibi tanımlamalar yapılmamalı. - “Bağımlılık yapmaz”, “kilo verdirir” veya “yaratıcılığı artırır” gibi özendirici nitelemelerden kaçınılmalı. - Uyuşturucunun kullanılışını tasvir eden ayrıntıları vermekten kaçınmaya; Uyuşturucu maddenin kullanım şekilleri ve malzemeleri ayrıntılarıyla verilmemeli.

- Uyuşturucu temin edilen cadde, sokak adı ya da kullanım yerlerine ilişkin ayrıntılar verilmemeli. - Uyuşturucu satıcıları, üreticileri, kaçakçılığı ile bununla bağlantılı suçlarla ilgili medya metinlerinde bu yolla yüksek kazanç elde edildiği sıklıkla vurgulanıyor.

- Kaçakçılık, satıcılık ve üreticilik yöntemlerinin ayrıntıları ilgi çekici unsur olarak ayrıntılı şekilde işleniyor. Bu durum suça yatkın kişileri teşvik edebiliyor. -Uyuşturucu madde yakalamalarında, “milyon dolarlık baskın” gibi maddenin piyasa değerini öne çıkaran ifadeler yerine; ‘büyük miktarda uyuşturucu ele geçirildi’ gibi daha genel ifadeler tercih edilmeli. - Uyuşturucu kaçakçılığı, satışı ve suç tekniklerini ayrıntılarıyla anlatmamaya ve mücadele yöntemlerini deşifre etmemeye; - Uyuşturucu kaçakçılığı yapan kişilerle ilgili özendirici sıfatlardan kaçınmaya; - Uyuşturucu kaçakçıları ve örgüt liderleri için baron, patron, ağa, ağabey gibi özendirici tanımlardan kaçınılmalı. Uyuşturucu ile Mücadelede Başarı Hikâyeleri Umut Verir! - Uyuşturucu bağımlılığını yenen, aktif bireylere ilişkin haberlerin olumlu mesajlarla birlikte oluşturulan metinlerde yer alması, mücadelenin toplumsal boyutunu öne çıkarma ve özdeşim kurma olanağı yaratma alanlarında benzersiz fırsatlar sunar. - Bireysel başarı hikâyeleri dışında konuyla ilgili gerçekleştirilen projeler, dayanışmalar ve kaydedilen gelişmeler de yine bu tipten haberlerde işlenebilir. - Başarı hikâyelerini medya metinlerinde daha çok işlemek bağımlılara umut vericidir.

“Hayatta insanın başına her türlü kötülük gelir, yeter ki buna bir son ver!” SMD olarak uyuşturucu ile mücadele konusunda üzerimize düşen her türlü göreve hazırız.’’